BHUTAN… THE LAST FRONTIER OF HIMALAYA

เวลากว่า 4 ชั่วโมงบนสายการบินแห่งชาติภูฏานสิ้นสุดลง เมื่อล้อเครื่องบินสัมผัสสนามบินเมืองพาโร สนามบินนานาชาติเพียงแห่งเดียวของภูฏาน จากสนามบินมองเห็นวิวทิวเขาหิมะตระหง่านโอบล้อม โดยเฉพาะทิศตะวันตกแลเห็นยอดเขาโจโมฮัลรีสูงกว่า 7,000 เมตร มีไอหมอกเย็นฉ่ำลอยคลอเคลียอยู่ตลอดเวลา ตัวเมืองพาโรทุกวันนี้มีถนนสายหลักอยู่เพียงเส้นเดียว ผมไม่เห็นตึกสูงเกิน 6 ชั้นในประเทศนี้ตามที่กฎหมายเขากำหนดไว้ อีกทั้งประชากรก็เบาบางเพียง 700,000 คนทั้งประเทศ จึงไม่แออัด ในขณะที่ผู้คนส่วนใหญ่ยังยึดถือวิถีเกษตรพอเพียงเลี้ยงชีพ พาโรจึงเต็มไปด้วยสีเขียวสงบเย็นตา

ถนน 2 เลนเล็กๆ นำผมสู่ถนนย่านดาวน์ทาวน์ ไกด์ใจดีบอกว่าจะพาไปเที่ยวป้อมโบราณอายุ 250 ปี ตรงริมแม่น้ำพาโร เรียกว่า “พาโรซอง” โดยคำว่า “ซอง” (Dzong) ในภาษาภูฏานหมายถึง “ป้อมปราการ” ทำไมภูฏานต้องมีป้อมด้วย? คำตอบคือช่วงก่อนศตวรรษที่ 17 ภูฏานแบ่งการปกครองเป็นเมืองเล็กๆ ต่อมาเมื่อได้รับการรวมชาติโดยท่านลามะชับดรุง งาวัง นัมเกล ก็สั่งให้สร้างป้อมปราการขึ้นทั่วภูฏาน เนื่องจากเวลานั้นทิเบตทนไม่ได้ที่เห็นภูฏานเป็นปึกแผ่นเข้มแข็งขึ้น จึงส่งกองทหารเข้ารุกรานอยู่เป็นนิจ กระทั่งทิเบตยอมแพ้ ป้อมเหล่านี้จึงแปรสภาพเป็น “อาราม” ที่มีคณะสงฆ์จำพรรษาอยู่

พาโรซองมีระเบียงแบ่งเป็นห้องๆ ใช้ประกอบศาสนพิธี สิ่งที่น่าชมคือรายละเอียดทางสถาปัตยกรรม โดยเฉพาะตรงประตูทางเข้าแรกของป้อม มีภาพวาดบุคคลสำคัญ 3 ท่าน คือ ท่านคุรุรินโปเช ผู้นำศาสนาพุทธเข้าสู่ภูฏาน ท่านชับดรุง งาวัง นัมเกล ผู้รวมชาติภูฏานเป็นหนึ่งเดียว และพระศากยมุนี

มีตำนานเล่าว่าในศตวรรษที่ 8 ท่านคุรุรินโปเชขี่นางเสือตัวหนึ่งเหินฟ้าจากทิเบตมาสู่ภูเขาลูกนี้ เพื่อเข้าไปจำศีลในถ้ำบนหน้าผาสูงชัน ท่านบำเพ็ญตบะจนสามารถกำราบมารร้ายต่างๆ ให้ยอมรับนับถือพุทธศาสนาได้ กระทั่งถึง ค.ศ. 1692-1694 ผู้นำภูฏาน คือ กยัลเซ เทนซิน รับกเย ได้สร้างอารามขึ้นบริเวณปากถ้ำจำศีล แล้วมีการสร้างต่อเติมมาเรื่อยๆ จนกลายเป็นวัดตั๊กซัง

วิธีขึ้นสู่วัดตั๊กซังมี 2 แบบ คือเดินอย่างเดียว 5 กิโลเมตร กับอีกวิธีคือ ขี่ม้าขึ้นไปครึ่งทาง แล้วเดินต่ออีกครึ่งทาง ผมเลือกวิธีที่ 2 เพื่อประหยัดแรง เพราะพกอุปกรณ์กล้องไปด้วยเพียบเลย ผมเริ่มขี่ม้าไต่เนินเขาขึ้นไปอย่างเชื่องช้า ช่วงแรกผ่านป่าสนชุ่มชื้นเย็นฉ่ำ แต่ไม่นานหนทางก็สูงชันคดเคี้ยว ป่าสนเริ่มโปร่งขึ้น  มองออกไปเห็นเทือกเขาทอดยาว กระทั่งถึงความสูงระดับป่าดิบเขา เกิดมีต้นไม้ใหญ่สูงตระหง่านผุดขึ้นแทนป่าสน มีมอส เฟิร์น ไลเคน ฝอยลม หนวดฤาษี และกล้วยไม้ ห่มคลุมลำต้นกิ่งก้าน เพราะอากาศบริสุทธิ์เย็นฉ่ำ กระทั่งถึงดงกุหลาบพันปีสีแดงกำลังผลิดอกสะพรั่งน่าตื่นตา ราวกับว่าผมกำลังเดินอยู่ในป่าหิมพานต์ เสียงนกและแมลงป่าร้องระงม บ่งบอกถึงสัญญาณชีวิตที่ไม่หลับใหล

GLORIOUS SCENERY

3. พระใหญ่ดอร์เดนมา หรือที่นักท่องเที่ยวเรียกกันว่า Big Buddha พระปฏิมาปางสมาธิขนาดยักษ์องค์นี้ตั้งอยู่กลางแจ้ง หันพระพักตร์เข้าสู่เมืองทิมพู คล้ายกำลังให้พร ทั้งองค์บุกระเบื้องสีทองสะท้อนแสงอร่ามตา

4. ทิวทัศน์เมืองทิมพู

คนที่ชอบไหว้พระขอพร แนะนำให้นั่งรถต่อขึ้นไปบนยอดเขาเหนือเมืองทิมพู กราบ “พระใหญ่ดอร์เดนมา” หรือที่นักท่องเที่ยวเรียกกันว่า Big Buddha พระปฏิมาปางสมาธิขนาดยักษ์องค์นี้ตั้งอยู่กลางแจ้ง หันพระพักตร์เข้าสู่เมืองทิมพู คล้ายกำลังให้พร ทั้งองค์บุกระเบื้องสีทองสะท้อนแสงอร่ามตา สร้างขึ้นเพื่อเฉลิมฉลองในวโรกาสที่กษัตริย์จิกมี ซิงเย วังชุก พระบิดาของกษัตริย์จิกมีในปัจจุบัน มีพระชนมพรรษาครบ 60 พรรษา

ก่อนจบวันแสนประทับใจ ไกด์พาไปชม “ศูนย์ทอผ้าเมืองทิมพู” ซึ่งคนรักงานศิลป์ไม่ควรพลาด เขาไม่ได้มีร้านให้ช้อปปิ้งใหญ่โต แต่เปิดให้ชมขั้นตอนการทอผ้าภูฏานแท้ๆ มีตั้งแต่ลายง่ายๆ ไปจนถึงลายเรขาคณิตวิจิตรพิสดาร งานแต่ละขั้นตอนล้วนประณีต ต้องใช้ความอุตสาหะ ใช้ฝีมือและประสบการณ์สูง โดยเทคนิคที่ใช้ทอคือ การจกเหมือนผ้าไทยแถบจังหวัดสุโขทัยใครจะซื้อก็ไม่ต้องเกี่ยงราคานะครับ เพราะเห็นเขาทอยากขนาดนี้ แพงเท่าไหร่ก็ต้องซื้อ แต่ถ้ายังไม่หนำใจ ออกไปเดินช้อปปิ้งซื้อสร้อยลูกปัดหินสีในทิมพูไว้เป็นที่ระลึก หรือจะเข้าไปที่ไปรษณีย์ทิมพู ถ่ายภาพทำแสตมป์ติดจดหมายเขียนส่งกลับไปหาเพื่อนที่เมืองไทย ก็สนุกดี มีกิจกรรมให้ทำเยอะ

ยามค่ำคืนในทิมพูทุกวันนี้เริ่มมีแสงสีเข้ามาสร้างความคึกคักมากขึ้น ตามกระแสการท่องเที่ยว ที่ไหลบ่าเข้ามาสู่ภูฏาน ผับ บาร์​ ร้านคาราโอเกะ และร้านนั่งดื่มเริ่มมีให้เห็น แต่ยังแอบหลบๆ อยู่ในตรอกซอกซอย ไม่ได้มาตั้งประเจิดประเจ้ออยู่ริมถนนสายหลัก ส่วนตัวผมขอไปชมการแสดงระบำหน้ากาก ที่ทางโรงแรมจัดไว้ให้หลังอาหารค่ำจะดีกว่า นั่นเพราะบ่งบอกถึงความเป็นภูฏานแท้ๆ น่ะสิ

จากทิมพู ผมนั่งรถต่อไปเที่ยวเมืองหลวงเก่าปูนาคา ถนนสูงชันคดเคี้ยวจนไปถึง “ยอดเขาดอชูลา” สูง3,140 เมตร มองเห็นวิวเทือกเขาหิมาลัยได้แบบพาโนรามาบนยอดเขานี้มี “เจดีย์ 108 องค์” ซึ่งพระราชินีองค์ก่อนแห่งกษัตริย์จิกมี ซิงเย วังชุก ทรงรับสั่งให้สร้างขึ้นเพื่อรำลึกถึงการที่พระสวามีเสด็จปราบจลาจลชายแดนภูฏาน-อินเดียสำเร็จ เมื่อ ค.ศ. 2003

บนถนนสายนี้ยังมีสถานที่สำคัญสุดๆ ให้แวะชมอีกแห่ง คือ “ป้อมซิมโทก้า” ป้อมปราการแห่งแรกของภูฏานที่สร้างขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1629 โดยท่านชับดรุง งาวัง
นัมเกล บิดาผู้รวมชาติ แม้มองจากภายนอก ซิมโทก้าจะเป็นป้อมเล็กๆ มีขนาดเพียง 60 ตารางเมตร ทว่าสำคัญยิ่งในยุคที่สร้าง จนได้รับฉายาว่าเป็น “ป้อมปราสาท” เพราะเคยใช้เป็นสถานที่บริหารราชการแผ่นดินของทั้งฝ่ายสงฆ์และฆราวาส จนเกิดการสร้างป้อมอีกหลายแห่งด้วยแนวคิดและรูปลักษณ์เดียวกัน

ถนนสายเดิมคดเคี้ยวลดระดับลงสู่หุบเขาปูนาคา จนถึง “ป้อมปูนาคา” ปราการใหญ่และสวยงามที่สุดในภูฏาน ตระหง่านอยู่ริมฝั่งแม่น้ำ 2 สายมาบรรจบกัน คือ แม่น้ำโปชู แปลว่า “พ่อ” เป็นสายน้ำเขียวมรกต และแม่น้ำโมชู แปลว่า “แม่” เป็นสายน้ำสีเข้มกว่า

ป้อมปูนาคาสร้างขึ้นเมื่อ ค.ศ. 1637-1638 โดยท่านชับดรุง งาวัง นัมเกล ผู้รวมชาติภูฏาน ตัวป้อมตระหง่านเงื้อมจนเราต้องมองคอตั้งบ่า ด้านในเป็นที่เก็บพระบรมศพของท่านชับดรุง งาวัง นัมเกล ด้านในสุดประดิษฐานองค์พระปฏิมาของพระศรีอริยเมตไตรย (พระพุทธเจ้าในอนาคต) พระสมณโคดมพุทธเจ้า (พระพุทธเจ้าองค์ปัจจุบัน) พระอวโลกิเตศวรโพธิสัตว์ พระแม่ตารา พระมัญชุศรี พระวัชรปาณี ฯลฯ ผมกราบอัษฎางคประดิษฐ์ให้ร่างกาย 8 ส่วนราบสัมผัสพื้น แล้วลุกขึ้นรับน้ำมนต์มาดื่ม รู้สึกอิ่มเอิบใจมาก

วันเวลาอันแสนวิเศษของผมในภูฏานกำลังจะหมดลงแล้ว ทว่าทุกภาพทรงจำยังตราตรึง ผมได้พบมุมหนึ่งของหิมาลัย เทือกเขายิ่งใหญ่ศูนย์รวมแห่งศรัทธาและผู้คน สักวันผมจะกลับมาอีกครั้ง “ภูฏาน”

PROFESSIONAL GUIDE